Cựu La San: January 2015

Thursday, January 29, 2015

Giải thích chữ viết tắt sau tên các Linh Mục - Tu Sĩ dòng tại Việt Nam

Giải thích chữ viết tắt sau tên các Linh Mục - Tu Sĩ dòng tại Việt Nam

Các Linh Mục, Tu Sĩ trong các dòng ở Việt Nam thường viết thêm vào sau tên mình một vài mẫu tự. Ví dụ

Viện Phụ Phan Bảo Luyện, S.O.C.
Đan Sĩ: Hoàng Thanh Trương, O.S.B.
Đan sĩ Trăng Thập Tự Võ Tá Khánh, O.C.D.
Sư Huynh Nguyễn Văn Tân, F.S.C
Lm. Mạnh Thư, C.M.C.
Lm. Phạm Trung Thành, C.Ss.R.
Lm. Trần Đức Anh, O.P.
Lm. Nguyễn Trung Tây, S.V.D
Lm. Vương Đình Khởi,O.F.M.
Lm. Savio Trần Ngọc Tuyên, O.H.
Lm. Trần Anh, S.J.

Những mẫu tự viết tắt như: O.H. - O.C.D. - O.P. - F.S.C.- v.v…có ý nghiã gì? Nói chung, giáo dân và những người không phải Công Giáo, chẳng mấy ai hiểu ý nghĩa các từ trên là gì, xuất phát từ đâu? Do vậy, bài viết này có hai mục đích:

Thứ nhất: giải thích danh xưng các dòng tu tại Việt Nam . Ví dụ tại sao gọi là dòng Biển Đức, Cát Minh, Ngôi Lời v.v..

Thứ hai giúp độc giả hiểu các từ viết tắt như O.P., O.C.D., F.S.C., v.v

Sau đây là phần giải thích tên các hội dòng và các chữ viết tắt:

Ảnh Phép Lạ: Từ để dịch tiếng Medaille Miraculeuse trong tên của một tu hội có danh xưng tiếng Pháp là Les Filles de La Medaille Miraculeuse được dịch là Chị Em Ảnh Phép Lạ. Hội Dòng do Đức Cha Jean Liévin Sion Khâm lập năm 1947 tại Kontum. Hội Dòng có mục đích tạo điều kiện cho các thiếu nữ Công Giáo dân tộc thiểu sống đời tu trì thích hợp với khả năng, tâm tính và văn hóa của dân tộc thiểu số.

Biển Đức: Tiếng phiên âm của tên riêng Benedicti trong tiếng La Tinh hay Benedict trong tiếng Anh. Thánh Benedict lập ra dòng có tên quốc tế là Ordo Sancti Benedicti hay Order of St. Benedict, viết tắt là O.S.B. được dịch ra tiếng Việt là Dòng Biển Đức. Năm 1936 dòng Biển Đức thiết lập đan viện đầu tiên tại Đà Lạt. Người Trung Quốc phiên âm từ Benedict là 本篤 [běndǔ], Hán Việt đọc là Bản Đốc. Theo truyền thống, các tu sĩ dòng này thường thêm ba mẫu tự O.S.B. vào sau tên mình. Đan Sĩ: Hoàng Thanh Trương, O.S.B.

C.Ss.R.: Tiếng viết tắt của Congratio Sanctissimi Redemptoris có nghĩa là Dòng Cực Thánh Chúa Cứu Thế được giáo dân Việt Nam gọi tắt là Dòng Chúa Cứu Thế. Thánh Alphongso Maria Ligori thành lập dòng vào năm 1732 có tôn chỉ rao giảng tin mừng cho người nghèo. Các Linh Mục Dòng Chúa Cứu Thế thường thêm các chữ viết tắt C.Ss.R. vào sau tên mình: LM. Phạm Trung Thành, C.Ss.R.

Cát Minh: Tiếng phiên âm của địa danh Carmel . Carmel là tên một ngọn núi ở phía tây bắc Do Thái. Nơi đây vào năm 1155 đan viện có tên Anh ngữ là Order Of Our Lady Of Mt. Carmel được thành lập. Chi nhánh đan viện này tại Pháp có tên là Ordre des Carmes Déchaux. Dòng Cát Minh từ Pháp đến Việt Nam vào năm 1861 và thành lập nhà đầu tiên tại Sàigòn. Do vậy, đan viện có tên viết tắt là O.C.D. Người Việt gọi là Đan Viện Cát Minh. Người Công Giáo Trung Quốc phiên âm từ Mount Carmel là 迦密山 [jiàmìshàn], giọng Hán Việt đọc là Ca Mật Sơn. Theo truyền thống, các đan sĩ Cát Minh thường thêm ba mẫu tự O.C.D vào sau tên mình. Đan sĩ Trăng Thập Tự Võ Tá Khánh, O.C.D.

Dòng Tên: Tên là từ Nôm lấy dạng của từ Tiễn 箭: mũi tên trong Hán Việt. Từ Tên được dùng để thay thế cho từ ngữ Jesu trong danh xưng dòng có tên quốc tế là Societas Jesu hay Society of Jesus, dịch ra tiếng Việt là Dòng Chúa Giêsu và thường được viết tắt là S.J. Tại Việt Nam, vì phong tục kỵ húy tên các bề trên nên dòng này, thay vì nói Dòng Chúa Giêsu, đã được gọi là Dòng Tên. Dòng đã đến Việt Nam từ năm 1615 và hoạt động đến năm 1773. Sau đó, dòng đi khỏi Việt Nam trong 2 thế kỷ và trở lại hoạt động vào năm 1957. Theo truyền thống, các thành viên của Dòng Tên thường thêm hai mẫu tự S. J vào sau tên mình. Linh Mục Trần Anh, S.J. Khi Pháp ngữ còn thịnh hành ở Việt Nam, giới nhà tu còn đọc Dê Zúyt tức Jésuit để chỉ tu sĩ dòng Tên.

Đa Minh: 多米 tiếng phiên âm của tên riêng Dominic. Thánh Dominic là người Tây Ban Nha, đấng tổ phụ lập ra dòng có tên quốc tế là Ordo Praedicatorium hay Order of Preachers, viết tắt là O.P, được dịch ra tiếng Việt là Dòng Anh Em Thuyết Giáo. Dòng đến Việt Nam từ năm 1550 tại Đàng Ngoài. Người Việt quen gọi dòng này là Dòng Đa Minh. Đa Minh là tên của thánh tổ phụ được phiên âm ra tiếng Tàu nhưng đọc theo giọng Hán Việt. Người Tàu phiên âm tên riêng Dominic là 多米 [duōmǐ], Hán Việt đọc là Đa Minh. Theo truyền thống, các tu sĩ dòng này thường thêm hai mẫu tự O.P. vào sau tên mình. Lm Trần Đức Anh, O.P.

Đồng Công: 同工 hai từ Hán Việt có nghĩa cùng góp công, là tiếng nói tắt của cụm từ Đồng Công Cứu Chuộc để dịch từ ngữ La Tinh Coredemptricis trong tên của hội dòng Congregatio Matris Coredemptricis –Congregation of Mother Co Redemptrix, được viết tắt là C.M.C. và người Việt gọi là Dòng Đức Mẹ Đồng Công Cứu Chuộc hay vắn tắt gọi là Dòng Đồng Công. Dòng được Linh mục Đa Minh Trần Đình Thủ sáng lập từ năm 1953 tại Bùi Chu. Hiện nay dòng có hai cơ sở, một ở Thủ Đức, một ở Xuân Lộc. Tại hải ngoại dòng có chi nhánh ở tiểu bang Missouri, Hoa Kỳ.Theo truyền thống, các thành viên của dòng thường thêm ba mẫu tự C.M.C. vào sau tên mình. LM. Mạnh Thư, C.M.C.

La San: Tiếng phiên âm của tên riêng La Salle. Từ này là tên họ của vị thánh người Pháp có tên là Jean Baptist De La Salle. Năm 1680 thánh Jean Baptist De La Salle thành lập dòng có tên quốc tế là Fratres Scholarum Christianarum – Brother of the Christian Schools, viết tắt từ Pháp ngữ là F.S.C. được dịch ra tiếng Việt là Dòng Anh Em Trường Kitô nhưng dân chúng quen gọi là Dòng Sư Huynh La San hay Dòng La San. Dòng chính thức hoạt động tại Việt Nam từ năm 1890. Theo truyền thống, các thành viên của dòng này thường thêm các mẫu tự F.S.C vào sau tên mình. Sư Huynh Nguyễn Văn Tân, F.S.C.

M.E.P: Mẫu tự viết tắt của danh xưng chính thức bằng Pháp ngữ là Société des Missions Étrangères de Paris nghĩa là Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris. Đây không phải là một tu hội mà là một tổ chức của các linh mục triều được thành lập tại Paris năm 1658 có mục đích truyền giáo tại hải ngoại. Nhiều người còn vắn tắt gọi hội này là Hội Thừa Sai Paris. Năm 1658 hai Đức Giám Mục François Pallu và Pierre Lambert de La Motte thuộc Hội Thừa Sai Paris đã được Ðức Giáo Hoàng Alexandre VII đặt làm Giám Quản Tông Toà Ðàng Ngoài và Ðàng Trong ở Việt Nam.

Ngôi Lời: từ Nôm để dịch từ ngữ La Tinh Verbi Divini trong tên của hội dòng quốc tế có tên là Societas Verbi Divini – Society of the Divine Word, được viết tắt là S.V.D. và người Việt gọi là Dòng Ngôi Lời. Từ Ngôi Lời theo nghĩa thần học có nghĩa là Ngôi Hai Thiên Chúa, là Chúa Giêsu. Theo truyền thống, các Linh Mục tu hội dòng Ngôi Lời thường thêm 3 mẫu tự S.V.D. vào sau tên mình Lm Nguyễn Trung Tây, S.V.D.

Nô Tỳ: Từ Hán Việt. Nô Tỳ 奴婢: đầy tớ gái là từ ngữ được dùng để đặt tên cho một Tu Hội có danh xưng chính thức là Tu Hội Nô Tỳ Thiên Chúa. Tu Hội do Linh Mục Phạm Ngũ Nhạc thành lập tại giáo xứ An Lạc, Sàigòn.

Nữ Tử : Từ Hán Việt. Nữ Tử 女子: con gái được dùng để dịch từ Filles/ Daughters trong tên của Hội Dòng Les Filles de la Charité de Saint Vincent de Paul - Daughters of Charity of St. Vincent de Paul, được viết tắt là D.C. mà người Việt gọi là Tu Đoàn Nữ Tử Bác Ái Vinh Sơn. Dòng được sáng lập năm 1633 tại Pháp. Tới năm 2009, dòng có 49 cộng đoàn tại Việt Nam.

Nữ Tỳ: Từ Hán Việt. Tỳ 婢: (1) Đầy tớ gái. (2) Tiếng đàn bà xưa tự xưng nhún mình như tì tử 婢子 nghĩa là kẻ hèn mọn này. Danh xưng Nữ Tỳ trong tên hội dòng Nữ Tỳ Thánh Thể nói lên tôn chỉ của các chị dòng là tôn sùng Thánh Thể. Dòng được sáng lập năm 1970 tại Biên Hòa. Từ ngữ Nữ Tỳ là nói theo kiểu bình dân, dư chữ Nữ, vì trong chữ Tì 婢 đã sẵn có chữ Nữ 女.

Phan Sinh: Tiếng phiên âm của từ Franciscain (Pháp ngữ) –Franciscan (Anh ngữ). Từ này do tên riêng của thánh Francisco mà ra và có nghĩa là đệ tử của thánh Francisco hay các thầy dòng Franciscains hay Franciscans. Người Việt phiên âm tên riêng Francisco là Phanxicô và từ Franciscain thành Phan Sinh. Thánh Phanxicô sinh tại Assisi nước Ý. Năm 1209 Ngài lập một dòng có tên quốc tế là Ordo Fratrum Minor – Order of Friars Minor, viết tắt là O.F.M. được chính thức dịch sang tiếng Việt là Dòng Anh Em Hèn Mọn nhưng dân chúng thường gọi là Dòng Phanxicô hay Dòng Anh Em Phan Sinh với ý nghiã là môn sinh của thánh Phanxicô. Theo truyền thống, các tu sĩ dòng này thường thêm 3 mẫu tự O.F.M. vào sau tên mình. Linh Mục Vương Đình Khởi,O.F.M. Người Tàu phiên âm tên San Francisco là 舊金山 [ jiù jīn shān], Hán Việt đọc là Cựu Kim Sơn. Vào khoảng năm 1972-1973, Tỉnh Dòng Anh Em Hèn Mọn Việt Nam bắt đầu sử dụng từ Phan Sinh, nhưng chỉ sử dụng giới hạn, thường là như một tĩnh từ, chẳng hạn: “Anh em phan sinh”, “tinh thần phan sinh”, truyền thống phan sinh”, … nhưng không gọi là “Dòng Phan Sinh” hay là “Thánh Phan Sinh”.

Quan Phòng: 觀防 hai từ Hán Việt dùng để dịch từ Providence trong danh xưng của dòng có tên quốc tế là Sisters of Providence: Dòng Chúa Quan Phòng. Theo nguyên nghĩa, Quan 觀: xem xét. Phòng 防: ngăn ngừa, đề phòng. Quan Phòng: xem xét đề phòng. Người Công Giáo Việt Nam hiểu Quan Phòng là sự an bài của Thiên Chúa. Người Tàu dịch chữ Providence là Thiên Ý 天意: ý trời hay Thiên Đạo 天道: đạo trời. Dòng Chúa Quan Phòng đến hoạt động tại Việt Nam từ nam 1876 tạo Cù Lao Giêng.

Salesien: Từ Pháp ngữ xuất phát từ tên họ De Sales của thánh Francois de Sales, cha thánh Joannes Don Bosco đã đặt tên cho các tu sĩ của ngài là Salesien (tiếng Pháp) hay Salesian (tiếng Anh) nghĩa là các đệ tử thánh Sales. Ban đầu Cha Gioan Don Bosco cùng với 17 cộng sự viên đã lập ra hội dòng Thánh Francois De Sales vào năm 1859. Sau này hội dòng được đặt tên chính thức là Societas Salesiana Sancti Joannes Don Bosco – Salesians of St. John Don Bosco, viết tắt là S.D.B. Dòng bắt đầu hoạt động tại Hà Nội từ năm 1952. Người Việt thường gọi dòng này là Dòng Salesien Don Bosco, Dòng Don Bosco hay Dòng Salesien. Theo truyền thống, các thành viên của Dòng Salesien Don Bosco thường thêm ba mẫu tự S. D. B vào sau tên mình. Linh Mục Nguyễn Hữu Quảng. S.D.B.

Thiện Bản: từ được dùng để dịch từ ngữ tiếng Pháp Ouevre trong danh xưng chính thức của dòng Ouevre de Saint Paul mà người Việt gọi là Dòng Thánh Phaolô Thiện Bản. Thiện Bản là từ Hán Việt. Thiện 善: Tốt. Bản: 本:quyển sách. Từ Thiện Bản nói lên tôn chỉ của dòng là hoạt động chuyên biệt về ngành in ấn những tác phẩm văn hóa tốt để loan báo Tin Mừng và nâng cao trình độ văn hóa quần chúng.

Tiểu Đệ: 小弟 hai từ Hán Việt có nghĩa là em trai để dịch danh xưng chính thức của hội dòng có tên tiếng Pháp là Les Petit Frères de Jésus - Little Brothers of Jesus mà người Việt gọi là Dòng Tiểu Đệ Chúa Giêsu. Dòng được sáng lập năm 1933 tại Pháp và bắt đầu hoạt động tại Việt Nam từ năm 1954.

Tiểu Muội: 小妹 hai từ Hán Việt có nghĩa là em gái để dịch danh xưng chính thức của hội dòng có tên Pháp là Les Petites Soeurs du Pr. Charles de Foucauld mà người Việt gọi là Dòng Tiểu Muội Chúa Giêsu. Dòng được sáng lập vào năm 1939 tại sa mạc Sahara. Tại Việt Nam dòng có 6 cộng đoàn.

Trợ Thế: 助世 từ Hán Việt có nghĩa là trợ giúp thế gian để dịch từ ngữ La Tinh Hospitalis trong tên của hội dòng Ordo Hospitalis – Brothers of the Hospitaller Order of St. John of God mà người Việt gọi là Dòng Trợ Thế Thánh Gioan Thiên Chúa, được viết tắt là O.H. Dùng từ Trợ Thế để dịch từ Hospitalis là bệnh viện để nói lên tôn chỉ của dòng là phục vụ bệnh nhân và người nghèo khổ. Dòng do Thánh Gioan Thiên Chúa sáng lập năm 1572 tại Tây Ban Nha và đang hoạt động tại 2 điạ điểm ở Việt Nam là Tân Hiệp và Quang Trung tỉnh Đồng Nai. LM. Savio Trần Ngọc Tuyên, O.H.

Vinh Sơn: Từ phiên âm của tên riêng Vincent. Năm 1625 thánh Vincent de Paul, người Pháp thành lập tu đoàn truyền giáo có tên quốc tế là Congregation Missionis viết tắt lá C.M. được dịch ra tiếng Việt là Tu Đoàn Truyền Giáo Thánh Vinh Sơn. Theo truyền thống, các thành viên tu đoàn thường thêm hai mẫu tự C.M vào sau tên mình. Lm Nguyễn Viết Chung, C.M.

Xitô: Từ phiên âm từ tiếng La Tinh Cistercianus trong tên của hội dòng Santus Ordo Cistercianus – St. Order of Cistercians, được viết tắt là S.O.C. và người Việt gọi là Dòng Xitô Thánh Gia Việt Nam hay vắn tắt hơn là Dòng Xitô. Dòng được sáng lập năm 1918 tại Quảng Trị. Hiện nay dòng Xitô có các Đan Viện ở nhiều nơi tại Việt Nam . Viện Phụ Phan Bảo Luyện, S.O.C.

Xuân Bích: Tiếng phiên âm của địa danh Saint–Sulpice. Linh Mục Olier lập ra một hội tại giáo xứ Saint Sulpice ở Pháp và đặt tên cho hội là Compagnie des Prêtres de Saint Sulpice, viết tắt là P.S.S. được dịch ra tiếng Việt là Hội Linh Mục Xuân Bích. Từ « SULPICE » được phiên âm thành « XUÂN BÍCH », khởi hứng từ một câu thơ chữ Hán “ Xuân Thảo Bích Sắc 春草碧色: sắc cỏ xuân xanh biếc”. Đầu thập niên 30 hội này đến hoạt động tại Hà Nội. Theo truyền thống, các Linh Mục thành viên hội thường thêm 3 mẫu tự P.S.S. vào sau tên mình. Linh Mục Vincent Bùi Đoàn, P.S.S.

Tác giả Nguyễn Long Thao

Mời Anh Em Cựu La San tham dự Vui Tết với các Sư huynh nhà Hưu

Kính mời Anh Em Cựu La San hưởng ứng ngày " Vui tết cùng các Sư huynh nhà Hưu".

Ban Vận Động mời gọi tất cả anh em Cựu La San hưởng ứng ngày “Vui Tết cùng các Sư huynh nhà Hưu” sẽ được Ban Liên Lạc Cựu Học Sinh tổ chức vào lúc 9 giờ sáng ngày Chúa Nhật 08-02-2015 sắp đến. Cựu La San chúng ta sẽ tổ chức tặng quà Tết cho các Sư huynh nhà Hưu. Dự kiến 9 phần quà, mỗi phần quà trị giá khoảng 500.000 đồng. Gồm 30 bao lì xì, mỗi bao 10.000 đồng (300.000 đồng); 1 hộp sữa, 1 hộp fromage, 1 hộp bánh biscuit, 1 lon nước yến, 1 ảnh + Lời Chúa… Tùy hảo tâm của anh em CLS, chúng ta sẽ đóng góp số tiền này nơi anh Khánh Bình (đt 090 800 7911), trước ngày 31-1-2015.

Nhân buổi “Vui Tết với các Sư huynh nhà Hưu”, Anh em CLS chúng ta cũng sẽ có một buổi café gọi là sinh hoạt bỏ túi để tham khảo ý kiến về ngày họp mặt gia đình Cựu La San. Ban Vận Động đã dự kiến về ngày này như sau: Chiều Thứ Bảy 21-2-2015, tức mồng Ba Tết, chúng ta sẽ đưa gia đình (vợ con) đến La San Mai Thôn để cùng vui Tết với nhau; đây là dịp để các gia đình CLS được biết nhau nhiều hơn tạo bầu khí ấm cúng chung. Chúng ta sẽ thăm viếng, trò chuyện thân mật với các Sư huynh nhà Hưu, lì xì và nhận lì xì. Sẽ cùng nhau trà đàm, bánh mứt và xem một phim ngắn tại Thư quán La San. Sẽ tham dự Thánh Lễ (Chúa Nhật Thứ Nhất Mùa Chay) vào lúc 17 giờ. Sau đó sẽ cùng chung vui một tiệc mặn mà các thức ăn do chúng ta mang đến. Trong buổi tiệc sẽ có tổ chức bốc thăm trúng quà, đó là những món quà mà chúng ta đã cẩn thận gói sẵn, mang theo giao cho ban tổ chức đánh số và xổ số…

Ban Vận Dộng Cưu La san

Monday, January 26, 2015

Một thời để nhớ... Lớp 10 niên khóa 1973-1974 Chuẩn viện Đồi La San Nha Trang

Tôi còn giữ được một tấm hình của lớp tôi, lúc đó là lớp 10, niên khóa 1973-1974, cũng là đoàn 99, Chuẩn viện, Đồi Lasan, Nha Trang.

Từ trái sang phải. Hàng 1 (ngồi) : Tạ Văn Bộ, Khổng Thanh Thuận, Phạm Hữu Quang, Khổng Ngọc Thành, Nguyễn Ngọc Lân, Nguyễn Xuân Hương, Nguyễn Ngọc Sinh, Nguyễn Văn Quý, Nguyễn Bửu Lộc, Phan Văn Minh, Nguyễn Thanh Tuyền Hàng 2 : Nguyễn Văn Hùng, Phạm Ngọc Cường, Nguyễn Kim Hữu, Nguyễn Quang Tuyến, Nguyễn Tiến Hùng, Lê Phước An, Trần Văn Thanh, Trương Ngọc Trung, Nguyễn Văn Lộc, Nguyển Minh Phụng, Đỗ Thanh Liêm, Nguyễn Văn X, Vũ Tất Lộc, Nguyễn Kim Hồng, Lâm Quang Đạo. Hàng 3 : Hoàng Văn Thanh, Trần Minh Chiến, Nguyễn Cao Trí, Nguyễn Hữu Danh, Cao Nam Vinh, Nguyễn Xuân Trang, Nguyễn Trần Duy Hiệp, Nguyễn Tiến Dũng, Trần Minh Quốc, Trần Minh Ngọc. Hàng 4 (cuối) : Bùi Quang Anh, Nguyễn Ngọc Sinh, Vũ Minh Tuấn, Nguyễn Văn Bạch, Nguyễn Thanh Phong, Nguyễn Hoàng Tuấn, Nguyễn Khắc Vĩnh, Đỗ Hữu Lê, Nguyễn Hoàng Linh, Nguyễn Văn Cường (Việc điểm danh thường do lớp trưởng làm, tôi chỉ là lớp viên nên chắc chắn có nhiều sai và cũng nhiều sót. Có bạn tôi hoàn toàn không nhớ tên nên tôi ghi đại là Nguyễn Văn X, thành thật xin lỗi bạn. Xin các bạn sửa và bổ sung giùm).
Hình ảnh và Chú thích của Khổng Ngọc Thành

Wednesday, January 21, 2015

Tin Buồn Thân phụ anh Lý Thụ Việt Dũng (Đoàn 100) qua đời

Được tin Cụ An-Tôn Lý Chiêu Thống thân phụ anh Lý Thụ Việt Dũng (Đoàn 100) và là Chú anh Lý Thụ Việt (Đoàn 87) vừa qua đời ngày 20-01-2015 tại California. USA.

Ban Vận Động Cựu La San xin được gửi lời Thành Kính Phân Ưu đến gia đình 2 anh. Nguyện xin Chúa sớm nhận linh hồn cụ.

Báo cáo về buổi họp Ban Vận Động Cựu La San lần thứ 2 ngày 12-1-2015

Báo cáo về buổi họp Ban Vận Động Cựu La San lần thứ 2

Thành phần tham dự: Anh Hậu, anh Minh, anh Vinh, anh Đoạt, anh Khánh Bình.

Khách mời: Sư huynh phụ tá Joseph Phượng.

Thời gian và địa điểm: Ngày Thứ Hai 12-1-2015, từ 16 giờ đến 18 giờ 30. Tại La San Mai Thôn.

Nội Dung:

I/. Ngày họp mặt gia đình Cựu La San nhân dịp Tết Ất Mùi.

2/. Về hoạt động của các khối.

Trọng tâm hoạt động của 3 khối có khác nhau, nhưng luôn hỗ tương để đạt

A. Khối Phát triển giáo dục: (Anh Đoạt phụ trách). Khối sẽ bắt đầu bằng việc xây dựng mối liên lạc giữa các gia đình Cựu La San. Sẽ tổ chức các buổi sinh hoạt, tĩnh tâm…

B. Khối Vận động Tài chánh: (Anh Khánh Bình - đt 090 800 7911 - phụ trách).

Đề nghị thu nguyệt liễm là 20.000 đồng / 1 người. Ban Vận Động kêu gọi mọi thành viên Cựu La San nên đóng tiền nguyệt liễm để chúng ta có quỹ giải quyết những việc cần thiết nội bộ, cũng như những tương thân, tương tế.. . Việc đóng nguyệt liễm này có thể thực hiện trước một lần cho một năm là 200.000 đồng (thay vì mỗi tháng 20.000 X 12 = 240.000 đồng). Với danh sách 28 người đã ghi danh Cựu La San, thì chúng ta có thể có 5.600.000 đồng làm quỹ ban đầu.

Ngoài ra Khối sẽ thành lập một quỹ Bảo Trợ Cựu La San, mời gọi các thành viên Cựu La San hưởng ứng bằng cách tự nguyện đóng góp quỹ với số tiền tối thiểu là 1.000.000 đồng. Quỹ này sẽ được sử dụng vào các chương trình có tính qui mô và dài hạn, trước hết dành cho đối tượng là gia đình Cựu La San như Trợ giúp đời sống khó khăn; Hỗ trợ điều trị; Học bỗng;… Và sau nữa dành hỗ trợ quỹ Ơn gọi La San, hỗ trợ các công trình La San…

C. Khối Truyền thông, liên lạc: (Anh Minh - đt 091 392 8052 - phụ trách).

Kết hợp với Thư quán La San của Học viện La San, đặc biệt phòng chiếu phim do anh Phú Thọ và anh Quý Vinh điều hành để phát triển truyền thông.

Hiện trang web www.cuulasan.com đang hoàn thiện dần. Nhân đây cũng mời gọi anh em Cựu La San cộng tác và giới thiệu để tăng tính quảng bá. Đã có thêm phương tiện là trang blog http://cuulasan.blogspot.de/ và trang facebook https://www.facebook.com/profile.php?id=100008568760227

3/. Lịch làm việc.

Ban Vận động Cựu La San sẽ gặp mặt lần tới tại La San Mai Thôn, vào ngày “Vui Tết cùng các Sư huynh nhà Hưu”, ngày 08-02-2015, sau giờ cơm trưa. Hy vọng số lượng Cựu La San sẽ nhiều để chúng ta thực hiện một buổi họp mở rộng.

Nguyễn Đình Minh tường trinh.

Sunday, January 18, 2015

CẦN THIẾT ĐỂ CHO TÔN GIÁO THAM GIA VIỆC XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC

Xã hội hóa là quá trình con người liên tục tiếp thu văn hóa vào nhân cách của mình để sống trong xã hội như là một thành viên. Khái niệm xã hội hóa tường được dùng để chỉ sự quan tâm cũng như đóng góp của toàn xã hội vào một lãnh vực nào đó.

VIỆC XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC VÀ SỰ CẦN THIẾT ĐỂ CHO TÔN GIÁO
THAM GIA VIỆC XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC

1/ Giáo Dục và Xã Hội Hóa Giáo Dục

Để trình bày việc xã hội hóa giáo dục, tôi xin bắt đầu với những từ ngữ được bàn đến trong tham luận này đó là “giáo dục” và “xã hội hóa giáo dục”

1.1/ Thế Nào Là Giáo Dục?

(1) Theo ngôn ngữ La tinh, thì E-ducation gồm có “E” hay là “Ex” có nghĩa là ra khỏi, lôi ra. “ducatio” (ducere) có nghĩa là dẫn lối, chỉ vẽ, uốn nắn.

Trong tiếng Việt, từ ngữ Giáo dục có nghĩa là:

- Giáo là chỉ bảo, uốn nắn, biến đổi và làm cho nên hoàn hảo,

- Dục là bản chất hoặc tính khí con người cần được uốn nắn chỉ bảo.

Vậy giáo dục là tiến trình uốn nắn, hướng dẫn và thăng tiến con người toàn diện “như là con người”, khởi từ tình trạng cụ thể, hầu đạt tới mức hoàn hảo của một “nhân linh ư vạn vật”. Giáo dục phải là tiến trình hoàn toàn tự nguyện từ hai phía, nhà giáo dục và người được giáo dục, không hề có áp đặt và cũng không làm thay, nhưng mang tính nhân vị.

(2) Theo Unesco thì giáo dục là tác động giúp cho con người không sống theo “con người thứ nhất có tính tự nhiên” chưa trưởng thành nhân cách, thiếu quân bình trong việc đối nhân xử thế, biết định hướng sử dụng tiềm năng bẩm sinh của mình để phát triển nhân cách trở thành “con người thứ hai”, sống đúng với nhân phẩm, có khả năng sống chung.” [1]

1.2/ Thế Nào Là Xã Hội Hóa Giáo Dục?

Theo NQ 90-CP của Chính Phủ do Thủ tướng ký ngày 21/8/1997, xác định những khía cạnh của xã hội hóa giáo dục là vận động và tổ chức sự tham gia rộng rãi của nhân dân, của toàn xã hội vào sự phát triển sự nghiệp giáo dục, mở rộng các nguồn đầu tư, khai thác các tiềm năng về nhân lực, vật lực và tài lực trong xã hội...

Như vậy, xã hội hóa giáo dục gồm 2 thành phần chính:

+ Xây dựng một xã hội học tập trong đó mọi người học tập thường xuyên, học tập suốt đời.

+ Vận động toàn xã hội tham gia đóng góp cho giáo dục.

2/ Những Tham Gia Của Giáo Hội Công Giáo Cho Việc Xã Hội Hóa Giáo Dục Tại Việt Nam Trước Đây

Sau khi Pháp chiếm 3 tỉnh miền Đông Nam Kỳ, Việt Nam (hiệp ước 05/06/1862), nhà cầm quyền nghĩ đến việc gieo rắc văn hoá Pháp cho người bản xứ, họ đã mở trường dạy tiếng Pháp và tiếng Việt. Đến năm 1866, cả Nam Kỳ có 47 trường và với chừng 1200 học sinh. Các giáo sư trong các trường thời ấy thường là những thông ngôn, không thông thạo gì về sư phạm, nên học sinh tiến bộ rất chậm[2].

Khoảng thời gian ấy, với đề nghị của các Giám mục thừa sai, chính quyền đô hộ Pháp đã mời các dòng tu nam nữ chuyên lo về giáo dục đến phục vụ tại Việt Nam. Dòng nữ tu Thánh Phaolô (Saint Paul) là một trong những dòng tu hiện diện sớm nhất, năm 1860 các nữ tu đến tại Sài Gòn với mục đích giáo dục và chăm sóc bệnh nhân[3]. Dòng La San cũng được mời đến 6 năm sau đó (1866), các trường Dòng được hình thành đế đáp ứng nhu cầu phát triển tri thức. Năm 1924 dòng Đức Bà Truyền Giáo đến tại Phát Diệm[4]. Năm 1928 dòng Nữ Tử Bác Ái đến tại Sài Gòn[5]. Năm 1935 dòng Đức Bà Kinh Sĩ Thánh Âu Tinh đến Việt Nam và lập nhà ở Đà Lạt[6].

Hiệp định Genève tháng 7.1954, nước Việt Nam tạm thời chia đôi Bắc - Nam, giáo dục Công Giáo ở miền Bắc gần như tê liệt. Còn tại miền Nam, nền giáo dục Công Giáo đã rất phát triển và ổn định.

Khởi đầu thời kỳ này, cùng với việc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam được chính thức thành lập ngày 24/11/1960 theo Sắc chỉ Venerabilium Nostrum của Toà Thánh, "một biến cố tác động sâu xa đến [...] Giáo Hội Việt Nam, đó là Công đồng Chung Vatican II (1962-1965) với đường hướng đại kết và mục vụ đã làm cho Giáo Hội Việt Nam, nhất là ở miền Nam, quan tâm nhiều đến vai trò của Giáo Hội trong thế giới ngày nay và thúc đẩy mọi tín hữu tích cực tham gia các hoạt động trong xã hội trần thế." [7]

Thời kỳ này giáo dục Công Giáo đã có một hệ thống giáo dục hoàn chỉnh từ mẫu giáo đến đại học xứng đáng sánh ngang tầm với các hệ thống giáo dục khác tại nước nhà. Và với chính sách phát triển giáo dục theo xu thế hiện đại của nhà nước Việt Nam Cộng Hoà cho phép tôn giáo mở trường tư ở mọi bậc học, Giáo Hội Công Giáo Việt Nam đã không ngần ngại dấn thân hơn nữa vào môi trường giáo dục trong mọi lãnh vực. Trên khắp lãnh thổ miền Nam thời bấy giờ, từ làng quê đến thị thành, từ miền Trung vào tới miền Nam, Trường Công Giáo từ mẫu giáo, tiểu học, trung học được thành lập và hoạt động rất hữu hiệu góp phần vào việc giáo dục thanh thiếu niên trở thành những con người nhân bản và hữu ích cho xã hội trên nhiều lĩnh vực sau này. Bảng tổng kết tình hình Giáo Hội Việt Nam vào năm 1962-1963 cho thấy hoạt động của Giáo hội trong lĩnh vực giáo dục, y tế và xã hội rất lớn. Hầu như xứ đạo nào cũng có trường tiểu học và các nơi tập trung đông dân như thị xã, đều có trường trung học [...] Giáo Hội Việt Nam lúc đó có 93 trường trung học với 60.412 học sinh, 1.122 trường tiểu học với 234.749 học sinh, 58 cô nhi viện nuôi 6.616 trẻ, ...”[8]

Hệ thống giáo dục được các Dòng quan tâm đến giáo dục tham gia mở trường học như dòng La San, dòng Đaminh, dòng Tên, dòng Chúa Cứu Thế, dòng Salesien Don Bosco, dòng Thánh Tâm - Huế, dòng Giuse – Nha Trang, dòng Đồng Công... Những trường Dòng nổi tiếng ở Sài Gòn như La San Taberd, La San Mossard, Vinh Sơn Liêm... Ngoài các trường Dòng, hầu hết các xứ đạo đều có trường tiểu học, ở vùng đông dân cư có trường trung học cơ sở (đệ nhất cấp), trung học phổ thông (đệ nhị cấp). Một vài trường được nhiều người biết đến ở Sài Gòn như trường Nguyễn Bá Tòng (nay là trường Bùi Thị Xuân), trường Lê Bảo Tịnh...[9] Bên cạnh các dòng tu thuộc quyền Giáo Hoàng chuyên lo về giáo dục thì một số dòng Nữ thuộc quyền giáo phận tham gia vào nhiều hình thức giáo dục tại những nơi mà các nữ tu hiện diện, đặc biệt mở ra các ký nhi viện, các trường tiểu – trung học và tham gia dạy học trong các trường của giáo xứ do các linh mục địa phận thành lập[10]. Có thể kể các dòng giáo dục có ảnh hưởng lớn trong xã hội Việt Nam là Dòng Thánh Phaolô[11], Dòng Đức Bà – Kinh Sĩ Thánh Âu Tinh[12], Dòng Nữ Tử Bác Ái Vinh Sơn[13], Dòng Đức Bà Truyền Giáo[14], Dòng Phan Sinh Thừa Sai Đức Mẹ[15], Dòng Con Đức Mẹ Phù Hộ [16], các dòng Mến Thánh Giá[17], Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm Huế[18], các dòng Đaminh[19].

Tính ra từ năm 1961-1975, Giáo hội Công Giáo miền Nam có 145 trường Trung học với 62.324 học sinh và 1.060 trường tiểu học với 209.283 học sinh (riêng tại giáo phận Sài Gòn có 56 trường trung học với 30.748 học sinh và 338 trường tiểu học với 91.870 học sinh) [20].

Giáo Hội Công Giáo cũng quan tâm đến việc phục vụ giáo dục cho nhiều đối tượng quần chúng bình dân nghèo, những trẻ em khuyết tật, mồ côi, các dân tộc thiểu số..., các trường dạy nghề, trường kỹ thuật chuyên nghiệp - nông lâm, trung tâm khiếm thị khiếm thính, thiểu năng, cô nhi viện, trường học miễn phí cho dân nghèo được mở ra nhiều nơi ngay trong thị thành cũng như những vùng quê nghèo hay nơi các rẻo núi cao, và sử dụng truyền thông để giáo dục quần chúng nghèo. Nhiều trường học và cơ sở giáo dục này đã gặt hái được những thành công đáng kể và đạt sự ngưỡng mộ cũng như lòng tôn trọng và sự yêu mến của phụ huynh, của các cựu học sinh. Các tổ chức của Giáo Hội hàng năm cấp học bổng cho các trẻ em, sinh viên nghèo hiếu học.

Nhằm mục đích phát triển nhân bản và nâng cao văn hoá của thế hệ trẻ, và để mở rộng nền giáo dục đại học trong xã hội Việt Nam, ngõ hầu bắt kịp tiến bộ của xã hội và những đòi hỏi của những nhu cầu thế giới, Giáo Hội Công Giáo cũng quan tâm hơn tới việc thành lập thêm các Đại Học Công Giáo, các cơ sở giáo dục dành cho giới trí thức và sinh viên nghiên cứu và trao đổi như thư viện, trung tâm hướng nghiệp, trung tâm giáo dục, mở các khoá tu nghiệp về sư phạm và tâm lý, phát hành các báo chí và tập san giáo dục.

Viện Đại Học Đà Lạt của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam giai đoạn này hoàn chỉnh về tổ chức, kiến thiết xây dựng những cơ sở ngày càng xứng hợp với tầm vóc của một Viện Đại Học và hướng đến việc mở rộng và hợp tác phát huy tiềm năng của Viện.[21]

Đại Học Thành Nhân cũng được thành lập năm 1970 theo giấy phép số 5808 GD, ngày 03/08/1970 của Bộ Giáo Dục nước Việt Nam Cộng Hoà; cùng thời gian này một nhóm bác sĩ dưới sự đỡ đầu của Dòng Chúa Cứu Thế đã mở ra Đại Học Minh Đức để đào tạo ngành y, trong thời gian ấy thì Giáo Hội Phật Giáo cũng mở ra Đại Học Vạn Hạnh.

Viện Huấn Luyện Nhân Bản và Tôn Giáo nằm trong Phân bộ Khoa Học Giáo Dục thuộc Đại Học Thành Nhân theo văn thơ số 1063/70 của Hồng y Bộ Trưởng Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo ký tại Rôma ngày 26/03/1971.

Đại Học La San với giấy phép của Bộ Giáo Dục, được mở ra ngay trong trường Taberd, Sài Gòn với những phân khoa đầu tiên là Dầu Khí, Nông Nghiệp...

Sự tham gia của Giáo Hội Công Giáo vào giáo dục trước đây đã góp phần tích cực vào việc huấn luyện toàn vẹn con người thăng tiến nhân bản và tri thức cho thế hệ tương lai. Bao anh tài đạo đời đã xuất thân từ những mái trường Công Giáo, họ đã góp phần không nhỏ vào việc đem lại sự độc lập cho tổ quốc, và xây dựng và phát triển cho quê hương Việt Nam phồn vinh thịnh vượng, và làm nên một Giáo Hội Việt Nam trưởng thành yêu thương và phục vụ.

Từ sau ngày thống nhất đất nước, tôn giáo gần như bị loại ra khỏi cuộc chơi mang tên “Giáo dục”, mặc dù chính sách xã hội hóa giáo dục được chính phủ đề ra gần 20 năm nay, thế nhưng, tôn giáo có chăng cũng chỉ là sự tham gia của các nữ tu trong việc mở các Nhà Trẻ

3/ Thực Trạng Giáo Dục Hiện Nay

3.1/ Thực Trạng Giáo Dục Của Nước Ta Hiện Nay

Sau ngày thống nhất đất nước, chủ trương quốc hữu hoá giáo dục, nhà nước đã công lập hoá các trường tư từ mẫu giáo đến đại học (riêng tại Sài Gòn có 1158 trường tư chiếm 70% tổng số trường ở Sài Gòn) và thực hiện miễn phí với tất cả học sinh. Nhà nước “xác lập sự lãnh đạo của Đảng ở các trường học”[22], độc quyền về giáo dục, loại bỏ mọi tổ chức giáo dục ra bên lề.

Năm 1979, để tăng cường giáo dục đạo đức cách mạng trong trường học, nhà nước thực hiện cải cách giáo dục theo 2 vòng: vòng đầu hình thành cơ sở và nội dung của nền giáo dục mới, vòng 2 sửa đổi, bổ sung và hoàn chỉnh. Việc cải cách chưa đem lại những hiệu quả giáo dục thiết thực cho xã hội [23].

Năm 1986, với chủ trương kinh tế nhiều thành phần của nhà nước, đã mở ra thời kỳ đổi mới cho giáo dục. Ngành giáo dục đề ra nhiều dự án phát triển giáo dục theo phương thức kinh doanh, tuy vậy còn lúng túng về nội dung, mô hình hệ thống giáo dục, và phương pháp giảng dạy và làm ảnh hưởng đến môi trường sư phạm.[24]

Từ năm học 1996 – 1997 giáo dục phổ thông tái lập bậc tiểu học, bậc trung học cơ sở, và bậc trung học phổ thông. Thử nghiệm một số trường chuyên ban.

Năm 1999, thực hiện chương trình cải cách lần thứ hai, đổi mới nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục, nội dung thi cử và các mô hình đào tạo. “Mệnh lệnh từ cuộc sống” của nước nhà đối với nền giáo dục lúc này là cần “Chấn hưng giáo dục”. Nội dung việc chấn hưng giáo dục bao gồm việc chấn hưng về nội dung, phương pháp, cơ sở, phương tiện dạy - học, về nhân sự, việc đào tạo giáo viên và tổ chức thi cử, được bàn thảo rộng rãi và được đăng tải trên báo chí từ tháng 10. 2004 đến nay[25]. Nhiều bậc văn sĩ, giáo sư có tấm lòng với sự nghiệp giáo dục đã lên tiếng, nhưng xem ra nền giáo dục Việt Nam đang rơi vào khủng hoảng trầm trọng và giải pháp cải cách giáo dục đang là vấn đề nhức nhối của xã hội.

3.2/ Vài Nhận Định Về Nguyên Nhân

Xin nêu ra đây hai nhận định, (1) của giáo sự Dương Thiệu Tống, một giáo sư và là nhà nghiên cứu văn hóa uy tín; (2) của các trí thức Công Giáo Tp. HCM mang tên là CLB Phaolô Nguyễn Văn Bình khi bàn về thực trạng giáo dục Việt Nam hiện nay:

(1) Giáo sư Dương Thiệu Tống nhận xét về thực trạng giáo dục Việt Nam hiện nay như sau:

Về Bậc Phổ Thông

Quan niệm “phổ thông” của ta trong một nửa thế kỷ qua không được soát xét lại xem có còn “phổ thông” nữa không, phù hợp nữa không. Đặc điểm trung học phổ thông xưa cũ là thế nào?

1) Giáo dục từ chương, kinh viện, không thực tiễn, chịu ảnh hưởng của quan niệm “giáo dục tự do” (liberal education), về “con người tự do”[1]. Do vậy không đòi hỏi học sinh tốt nghiệp phổ thông phải có khả năng tham gia bất cứ vào ngành nghề nào, nhà trường không có nhiệm vụ và cũng không có khả năng làm công tác hướng nghiệp cho học sinh.

2) Giáo dục có tính chất “đơn tuyến”, chỉ cung cấp cho học sinh kiến thức khoa học cơ bản lý thuyết, tách rời với thực tiễn, học sinh cuối cấp chỉ có lối thoát duy nhất là vào đại học.

3) Mang tính “độc quyền” vì đó là con đuờng duy nhất để học sinh tiến xa trong nền học vấn và trong lĩnh vực nghề nghiệp.

4) Chương trình là chương trình cứng rắn hiếm thấy trên thế giới hiện nay, được soạn thảo bởi một nhóm nhỏ giáo viên bộ môn riêng lẽ đã được chỉ định và ban hành từ trên xuống.

Gần đây nước ta cố gắng sửa đổi quan niệm này bằng cách phát triển các trường dạy nghề và trung học chuyên nghiệp, và đưa kỹ thuật chuyên nghiệp vào chương trình phổ thông theo lối “phân luồng”, nhưng cả hai đều trong “tình trạng bế tắc”. Theo ông, có lẽ do một số nguyên nhân:

1) Quan niệm giáo dục phổ thông là một thứ giáo dục tiền đại học khó có thể dứt bỏ nơi thầy cô cũng như cả nơi phụ huynh.

2) Trường dạy nghề và trung học chuyên nghiệp chất lượng giảng dạy kém, thiếu hụt các giáo viên dạy nghề có khả năng, trang thiết bị cũ kỹ không còn thích hợp, không nắm vững các nhu cầu chuyên biệt của các cơ sở sử dụng nhân lực lao động; học sinh thường được đào tạo và hướng vào một số lĩnh vực nghề, do vậy những nghề này cung vượt quá cầu, học sinh được huấn luyện nghề ra trường kiến thức và kỹ năng thường bị lạc hậu so với sự phát triển công nghệ.

3) Các trường trung học phổ thông phân luồng theo các ngành khoa học cơ bản để tiến lên đại học hoặc nhóm nghề, để chuẩn bị tham gia lực lượng lao động không đạt kết quả, theo các chuyên gia giáo dục nguyên nhân chính là vì các trường phổ thông phân luồng thường chuyên biệt hoá ngành nghề quá nhanh và quá sớm, mặt khác chưa phân biệt được loại lao động nào được đào tạo tại trường phổ thông, loại nào được đào tạo tại trường dạy nghề và trung học chuyên nghiệp.

Về Giáo Dục Đại Học

Giáo sư Dương Thiệu Tống cho biết dưới con mắt người nước ngoài, một trong những điểm khác lạ của đại học nước ta là không đặt tầm quan trọng vào các môn học làm nền tảng (liberal arts) như văn chương, triết học, ngoại ngữ, lịch sử, khoa học… để phân biệt với các môn học chuyên nghiệp. Ông ghi lại nhận xét của một giáo sư trường Đại học Indiana sau một cuộc viếng thăm và góp ý kiến cho nền giáo dục đại học Việt Nam, như sau: “Hệ thống giáo dục Việt Nam khác lạ và gần giống như mô hình Xô Viết hơn bất kỳ mô hình của nước nào khác. Không giống như các đại học tổng hợp Hoa Kỳ, ở Việt Nam có nhiều trường đại học riêng lẻ, mỗi trường tập trung vào một ngành nghề hay một lĩnh vực học thuật duy nhất. Người ta không chú trọng lắm đến các môn học để làm nền tảng (liberal arts).”[26]

(2) Tại CLB Phaolô Nguyễn văn Bình, 2008, nhà văn Nguyên Ngọc sau khi cho biết đã có nhiều cố gắng cải cách giáo dục trong những năm qua đã đặt câu hỏi: Tại sao đã cố gắng khá tích cực mà vẫn không hiệu quả? Và ông nhận định rằng nguyên nhân là ở chỗ chỉ sửa chữa theo kiểu vá víu, trong khi vấn đề khủng hoảng giáo dục ngày nay lại nằm ở gốc. Cái gốc đó chính là triết lý giáo dục, tức là câu hỏi nền giáo dục ngày nay đang nhắm mục đích gì, đào tạo những con người ra sao? Rồi để trả lời cho câu hỏi đó, nhà văn không ngần ngại cho rằng triết lý giáo dục trong xã hội Việt Nam hôm nay đang bị lạc hướng. Lạc hướng vì chỉ nhắm đào tạo những con người học thuộc lòng, lập lại những gì người khác truyền lại chứ không đào tạo những con người biết suy nghĩ cách độc lập và trưởng thành.

Nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn cũng nói lên hai nỗi ưu tư lớn là (1) làm sao thoát khỏi các quan niệm độc quyền và giáo điều đã đè nặng lên lối giáo dục ở Việt Nam trong nhiều thế kỷ? Và (2) làm sao thoát khỏi lối nhìn thiển cận về giáo dục, chỉ nhìn giáo dục nhắm tới lợi ích nhất thời và trước mắt, thay vì hoà chung vào dòng chảy văn hoá của thế giới nhằm vun đắp tinh thần khoa học, tính nhân văn và tình liên đới nhân loại?

4/ Hậu Quả Xã Hội Ghi Nhận Về Lổ Hỏng Của Giáo Dục Tại Việt Nam Hiện Nay

4.1/ Tình Trạng Trẻ Thất Học

Tuần san Báo Công Giáo và Dân Tộc số 1976 tuần lễ từ 26/9 – 02/10/2014 ghi nhận theo số liệu báo cáo công bố tại hội thảo “Báo cáo trẻ em ngoài nhà trường: Nghiên cứu tại Việt Nam” do Bộ GD&ĐT và UNICEF (Tổ chức Bảo vệ Trẻ em của Liên Hiệp Quốc) phối hợp tổ chức thì hiện nay có tới 1,1 triệu trẻ em Việt Nam độ tuổi từ 5-14 chưa từng được đến trường học hoặc đã bỏ học. Trong số này tỷ lệ trẻ em 5 tuổi ngoài nhà trường chiếm 12,19% tổng số trẻ em cùng độ tuổi; trẻ tứ 6-10 tuổi là 3,97% và từ 11 – 17 tuổi là 11,17%.

Hiện có 2,57% trẻ em từ 5-17 tuổi chưa bao giờ được đi học. Phần lớn là trẻ em nghèo, sống vùng xa xôi hẻo lánh, trẻ em thiểu số, khuyết tật và di cư.

[...] Tỷ lệ trẻ đã đi học nhưng sau đó thôi học tăng mạnh theo độ tuổi. Ở tuổi 14, tuổi cuối cấp trung học cơ sở có gần 16%. Ở tuồi 17, độ tuổi cuối cấp trung học phổ thông tỷ lệ học sinh thôi học tăng 39%. Tình trạng đi học quá độ tuổi ở các cấp tiệu học và trung học cơ sở chiếm gần 6%.

4.2/ Những Hành Vi Bạo Tàn Do Thiếu Giáo Dục Đang Xảy Ra Một Cách Đáng Ngại

Theo báo Tuổi Trẻ, mục Chính Trị - Xã Hội, diễn đàn Chúa nhật, ngày 05/10/2014 [27], khi nói về những tội phạm trong xã hội Việt Nam gần đây[28] ông Đinh Văn Quế, nguyên chánh Tòa hình sự Tòa án nhân dân tối cao nói:

Xã hội trước đây cũng có án giết người nhưng không có nhiều vụ man rợ, tàn bạo như bây giờ. Hồi ấy, chủ yếu là các băng đảng hình sự cướp của giết người, thanh toán lẫn nhau.

Còn bây giờ lại có nhiều vụ do chính người thân thiết ra tay ác độc với nhau. Thậm chí, có những vụ man rợ đến mức mà chính tôi suốt bao nhiêu năm ở ghế xét xử cái ác cũng phải bất ngờ, ghê rợn. Cái ác có vẻ ngày càng dữ dội hơn, khủng khiếp hơn. Nhiều người không còn sợ pháp luật nữa.

Theo ông Quế, nguyên nhân là do trong nền giáo dục của chúng ta giáo dục chỉ là để kiếm sống, để tồn tại trong xã hội, mà thiếu giáo dục hướng thiện, thiếu rèn luyện nhân cách cho con người, thiếu gương lành, pháp trị mà không đề cao nhân trị nên cũng không đi đến đâu trong việc răn đe và nghiêm trị.

Và cũng theo ông Quế, cần xây dựng một nền giáo dục hướng thiện thật sự, rèn nhân cách trước khi rèn nghề, giáo dục hiệu quả không chỉ ở một mối nơi nhà trường mà còn từ tổng hòa cả gia đình xã hội và tôn giáo. Ông Quế xác quyết rằng : “Xây dựng một nền giáo dục hướng thiện phải được nhận thức là một chiến lược cấp bách của quốc gia. Nó phải được thực hiện tổng hòa trên cả nhà trường, gia đình và xã hội. Giáo dục đạo đức của chúng ta thời gian qua quá xa rời thực tế, nhiều mỹ từ to lớn mà sáo rỗng, người học không thể cảm xúc, hấp thụ được. Hãy mạnh dạn thay đổi mới mong thay đổi được bản chất xã hội.”

Đồng tình với ý kiến của ông Quế, ông Lê Hoàng Việt Lâm, giảng viên Đại học An Ninh Nhân Dân cho rằng những hành vi tàn ác xuất hiện như một hiện tượng “bình thường” trong xã hội, đó là hậu quả của sự suy đồi chuẩn mực đạo đức trong xã hội, là hệ quả của lối sống buông thả cá nhân, là sự giải quyết không đến nơi đến chốn của chính quyền các cấp, là mâu thuẫn nội tại về lợi ích vật chất...[29]

5/ Sự Cần Thiết Phải Có Sự Tham Gia Của Tôn Giáo Vào Việc Xã Hội Giáo Dục

Cần một triết lý giáo dục thì nếu hiểu triết lý giáo dục là lời đáp cho câu hỏi về mục đích của giáo dục là gì và đào tạo những con người ra sao? Và cần thiết phải có những con người làm công tác giáo dục biết lấy cái Tâm làm đầu và đặt cái Nhân làm trọng.

Giáo Hội Công Giáo theo truyền thống của mình có một triết lý giáo dục, mà nét độc đáo của triết lý giáo dục Công Giáo là đặt phẩm giá con người như là một con người, một ngôi vị trước hết và trên hết. Theo hướng dẫn của Giáo Hội Công Giáo, người làm công tác giáo dục luôn đặt tinh thần phục vụ vô vị lợi và lấy học sinh làm trọng tâm theo tinh thần “ngày sa-bát được lập nên cho con người, chứ không phải con người cho ngày sa-bát”(Mc 2,27), nghĩa là “trường học được lập ra vì sự thăng tiến học sinh chứ không phải dùng học sinh để lập thành tích cho trường học.”

Không ít người lớn tuổi, dù là công giáo và hay ngoài công giáo, nhớ về những mái trường công giáo trước 1975 tại miền Nam Việt Nam, và tự hỏi: tại sao Giáo Hội Công Giáo Việt Nam lại không tiếp tục công việc tốt đẹp như thế? Cũng có một sự thật hiển nhiên là trong hầu hết các quốc gia, Giáo Hội Công Giáo hoạt động rất mạnh và có uy tín lớn trong lãnh vực giáo dục. Nói ra hay không nói ra, ẩn bên trong những thành công và đóng góp đó là triết lý giáo dục Kitô giáo với mô hình đào tạo con người toàn diện, đào tạo những con người biết tiếp tục tự đào tạo, và nhấn mạnh phẩm chất đạo đức của nhà đào tạo.

Trong bối cảnh hiện tại, sau 40 năm không còn trường công giáo, Giáo Hội Công Giáo Việt Nam vẫn luôn hy vọng và mong chờ được cộng tác vào việc giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam sống xứng đáng như một con người và một nhân vị. Dần dần, với đà phát triển của xã hội, giáo dục ngày càng có nhiều nhu cầu cần được đáp ứng, với những thiện chí từ phía Giáo Hội Công Giáo, nhà nước từ chính sách độc quyền giáo dục đã thay đổi thành chính sách xã hội hoá giáo dục, cho phép các tổ chức tôn giáo của Giáo Hội Công Giáo tham gia vào một số các hoạt động bác ái từ thiện và giáo dục. Về giáo dục cho đến nay nhà nước cho phép mở các Nhà Trẻ và Mẫu Giáo, và cho phép cách nhỏ giọt việc thành lập lớp Tình Thương, Trung tâm Dạy Nghề, Huấn Nghiệp, chưa cho phép Giáo Hội mở trường bậc phổ thông và đại học.

ĐHY JB Phạm Minh Mẫn vào năm 2007 đã viết những nhận định của ngài cho Nhóm CLB Phao lô Nguyễn Văn Bình như sau (xin lược trích):

ü Sau hơn 30 năm, tôi thấy báo chí thông tin kết quả của một cuộc điều tra xã hội: 30-40% học sinh Tiểu học nhiễm thói gian lận, lừa dối, 40-50% học sinh Trung học nhiễm thói đó, lên Đại học thì tỷ lệ là 50-60%. Trong một lần sinh hoạt với giáo chức công giáo, tôi hỏi tỷ lệ mà báo chí đưa ra có đúng không? Một giáo viên trả lời rằng thực tế thì còn hơn thế. Vậy trong trường đời ngày nay tỷ lệ ăn gian, nói dối, hàng giả, thuốc giả, học giả, là bao nhiêu?

ü Trong tinh thần hợp tác, 16 dòng tu theo lời tôi kêu gọi gửi gần 100 thành viên tình nguyện đi phục vụ bệnh nhân SIDA tại Trung Tâm Trọng điểm mấy năm nay. Các vị lãnh đạo Thành Phố cho tôi biết lúc đầu chỉ có lối 20% trong số hơn 30.000 bạn trẻ cai nghiện trong khoảng 20 Trung Tâm là nhiễm HIV, sau những năm cai nghiện thì tỷ lệ nhiễm HIV là trên 60%, có vị nói là trên 80%.

ü Báo chí cũng thông tin những ngành liên hệ với y tế thì toa rập nhau trấn lột bệnh nhân…Hình như các ngành, thay vì biến giai cấp vô sản thành người đầy tớ phục vụ nhân dân theo như lời Bác dạy, thì thực tế cho thấy là giai cấp vô sản biến nhân dân thành vô sản, và tự biến mình thành một giai cấp mới mà tôi nghe nhiều người gọi là tư sản đỏ. Ngày nay khi mà một viên chức Nhà Nước phải chia 1.000 tỷ đồng cho người vợ ly dị, thì không còn là tư sản nữa, mà phải gọi là tư bản hay đại gia đỏ. Lâu lâu rồi, tôi thấy báo chí tường thuật lời ông Tổng Bí Thư tuyên bố tham nhũng là quốc nạn. Có lẽ là quốc nạn cho người dân, chớ còn đối với nhiều đày tớ của nhân dân, đó là cơ hội tốt để trở thành đại gia đỏ.

ü Hợp tác với cách quản lý giáo dục và y tế xem là bệnh hoạn như thế thì được gì, mất gì? Sự hợp tác đó có góp phần lành mạnh hoá nền giáo dục và y tế? Hay tạo điều kiện cho cơn bệnh thêm trầm trọng?

ü CLB. Phaolô NVB nghiên cứu xem coi thái độ bất hợp tác và thái độ hợp tác của Giáo Hội trong lịch sử 50 năm qua, mỗi thái độ có những lợi và hại nào, đối chiếu cái lợi và cái hại của hai thái độ, và đề xuất bài học thực hành cho mọi thành phần tôn giáo và xã hội biết cách nào góp phần vừa xây dựng đất nước vừa lành mạnh hoá đời sống dân tộc. Có được thế thì sự phát triển đất nước và con người mới vững bền.

5/ Giáo Hội Công Giáo Có Nhiệm Vụ Tham Gia Vào Các Nền Giáo Dục Để Giúp Con Người Đạt Tới Ơn Cứu Rỗi

Thay cho lời kết, tôi xin được trích lại lời của Công đồng Vatican II trong Tuyên Ngôn Về Giáo Dục đã khẳng định rằng: “Sứ mệnh giáo dục của Giáo Hội bắt nguồn từ bản tính xã hội của mình và từ quyền lợi của con người mà Giáo Hội có bổn phận phải thăng tiến.”[30] Giáo Luật điều 794 cũng minh định rằng: "Do một danh nghĩa đặc biệt, Giáo Hội có bổn phận và quyền lợi đảm nhiệm việc giáo dục; bởi vì chính Thiên Chúa đã uỷ thác cho Giáo Hội sứ mệnh giúp đỡ loài người đạt tới sự sung mãn của Kitô giáo. Các Vị Chủ Chăn phải làm hết sức những gì cần thiết để mọi tín hữu được hưởng một nền giáo dục Công Giáo."[31] Mọi Kitô hữu đều có quyền hưởng một nền giáo dục Kitô, vì nó không chỉ giúp con người trưởng thành về mặt nhân bản, mà còn mục đích cao hơn là giúp cho người tín hữu ý thức hơn về hồng ân đức tin đã nhận lãnh và được hướng dẫn để hiểu biết dần dần về mầu nhiệm cứu rỗi[32].

Theo bản tổng kết về mặt giáo dục xã hội trong 26 giáo phận của Giáo Hội Công Giáo Việt Nam ngày 31/12/2006 có 748 Nhà Trẻ - Mẫu Giáo và lớp học tình thương, 2 trường phổ thông (1 trường ở giáo phận Long Xuyên và 1 trường ở giáo phận Cần Thơ) và 3 trung tâm văn hoá của giáo phận Ban Mê Thuột.[33] Dòng Salesien Don Bosco có 3 trung tâm dạy nghề, 1 trung học nghề và 7 cơ sở dạy nghề[34]; dòng La San có 3 trung tâm dạy nghề và một trường tiểu học tư thục[35]. Trong hoàn cảnh hiện tại của nền giáo dục nước nhà, khi tham gia vào các hoạt động giáo dục các tu sĩ Công Giáo ý thức rằng họ đang góp một phần vào việc xây dựng quê hương đất nước và phục vụ đồng bào, dân tộc ngày càng tốt đẹp hơn; qua các công tác giáo dục họ tin rằng mình đang cộng tác với Thiên Chúa và công trình tạo dựng và cứu độ của Ngài, nhằm góp phần xây dựng một đời sống nhân bản và sống có niềm tin cho dân Việt.

Trong niềm hy vọng hướng về tương lai, Giáo Hội Công Giáo ước mong được góp phần của mình tích cực hơn nữa vào việc xây dựng một nền giáo dục đích thực, như bổn phận và quyền đảm nhiệm việc giáo dục của Giáo Hội, bảo đảm việc huấn luyện con người, hướng về mục đích tối hậu của con người và cả về những ích lợi chung của toàn xã hội, giúp cho người trẻ lớn lên trong sự phát triển hài hoà về mọi khía cạnh sinh lý, luân lý, trí tuệ, tâm linh, đạt được một ý thức toàn hảo về trách nhiệm và biết sử dụng tự do một cách hợp lý, tham gia tích cực vào đời sống xã hội[36].

Hoa Hạ, fsc

Tháng 01/2015

[1] Trích APIED – News letter N.36/1990 - Nguyễn Ngọc Thanh dịch (xem Giáo Dục Học Đại Cương, Huế 1997, trang 50.

[2] Xem Dòng Các Sư Huynh Trường Kitô Tại Việt Nam, Tuyển Tập Tài Liệu, trang 12 – 13, Tỉnh Dòng La San Việt Nam, 1996 (tham chiếu H. Froidevaux, L'Oeuvre scolaire de la France aux colonles, Paris, 1990, trang 156 – 1576)

[3] Các nữ tu Dòng thánh Phaolô khi đến Sài Gòn theo yêu cầu của Đức cha Lèfèbre, hoạt động giáo dục trước tiên là nuôi trẻ mồ côi trong các cô nhi viện của chính quyền hay do các linh mục thừa sai xây cất. Sau đó lập nhà nuôi các bà mẹ lầm lỡ, dạy nghề cho họ tự mưu sinh, mở lớp dạy nghề và trường học cho các trẻ mồ côi đã lớn.

Từ 1900 – 1960 với nhu cầu phát triển giáo dục, phát triển tri thức, Dòng Thánh Phaolô chú tâm hơn đến việc thành lập các trường Trung tiểu học. (Nguồn: Báo cáo của Tỉnh Dòng Phaolô Sài Gòn, tháng 4/2009 và sinhvienconggiao.net)

1883 Dòng đến Hà Nội mở trường học (Saint Marie) và 1889 dòng hiện diện tại miền Trung. 1954, tỉnh dòng Hà Nội di cư vào miền Trung, đặt trụ sở tại Đà Nẳng và từ đó mang tên Tỉnh Dòng Đà Nẳng.. (Nguồn: www. tgphanoi.org).

[4] 1924 Dòng Đức Bà Truyền Giáo đến Phát Diệm phục vụ trẻ câm điếc, trại tế bần, chẩn y viện, nhà trẻ. Những năm sau đó phát triển đến các tỉnh Thanh Hoá (1926), Lạng Sơn (1927), Sầm Sơn (1929), Hà Nội (1953) và rồi phải di cư vào Nam năm 1955. Tại miền Nam hiện diện ở Huế (1955), Sài Gòn, Nha Trang (1956) và tiếp tục phát triển tại các tỉnh thành miền Nam Việt Nam. (Nguồn: www. gpnt.net.)

[5] Từ 1955 trường Regina Pacis được thành lập một vài lớp tiểu học và mỗi năm số lượng học sinh tăng dần. Đến năm 1959 thành lập thêm Trung Tâm Trẻ Em Bại Liệt (Nguồn: Dòng Nữ Tử Bác Ài cung cấp, tháng 4/2009)

[6] Năm 1935, theo lời mời của Nam Phương Hoàng Hậu, các nữ tu Dòng Đức Bà đến Đà Lạt lập Trường Đức Bà Lâm Viên (Notre Dame du Langbian).

[7] Lịch Sử Giáo Hội Việt Nam, phần Thời Kỳ Trưởng Thành (1960 đến nay). Nguồn: Trang tin của Hội đồng Giám mục Việt Nam.

[8] Lịch Sử Giáo Hội Việt Nam, phần Thời Kỳ Trưởng Thành (1960 đến nay). Nguồn: Trang tin của Hội đồng Giám mục Việt Nam.

[9] Không có số liệu về các trường học này.

[10] Thống kê năm 1969, các Hội dòng Mến Thánh Giá đảm nhận việc giáo dục cho 117 408 học sinh tiểu học và trung học không phân biệt tôn giáo, trong 386 trường học do các cnữ tu thành lập. (Nguồn: Hội Dòng MTG Thủ Thiêm cung cấp vào tháng 4/2009 – Bản báo cáo hoạt động giáo dục)

[11] Dòng Thánh Phaolô gồm 3 Tỉnh Dòng: Sài Gòn, Đà Nẳng, Mỹ Tho.

Tỉnh dòng Thánh Phaolô Sài Gòn thành lập hai trường tư thục dành cho nữ sinh là Trường Saint Paul và Trường Thiên Phước. Ngoài ra tại hầu hết các cộng đoàn đều thành lập Ký Nhi Viện tiếp nhận trẻ từ 3 đến 5 tuổi con em của người lao động nghèo tại địa phương. (Nguồn: Tỉnh Dòng Thánh Phaolô Sài Gòn cung cấp tháng 4/2009)

[12] Dòng Đức Bà – Kinh Sĩ Thánh Âu Tinh:

Trường Đức Bà Lâm Viên đã được thành lập từ 1935, gồm cả hai bậc học tiểu học và trung học chuẩn bị thi Tú Tài Pháp (1960 – 1964) từ 1964 trở về sau có hai chương trình Việt Pháp tuỳ thí sinh tự chọn. Trường tiếp tục hoạt động cho đến 1975 thì bị đóng cửa theo chính sách nhà nước.

Tại Sài Gòn, 1960 lập trường Nữ Vương Thế Giới (Regina Mundi) đón nhận học sinh từ mẫu giáo đến Trung học, thi Tú Tài Pháp. Trong thời gian đó các môn tiếng Việt được gia tăng dần. Cùng thời gian ấy Dòng sáng lập trường đào tạo giáo viên kiêm cán bộ xã hội để phục vụ các trường cho người dân nghèo: Trường Công Tâm, Trường Thiên Lý, cũng như mở các lớp học bình dân học vụ và dạy cắt may cho giới nghèo. Tất cả các trường trên đều bị đóng cửa theo chính sách quốc hữu hoá của nhà nước Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa. (Nguồn: Tài liệu do Dòng Đức Bà cung cấp tháng 4/2009).

[13] Dòng Nữ Tử Bác Ái Thánh Vinh Sơn: Tại Sài Gòn các nữ tu thành lập các trường Mẫu giáo, Trung Tiểu học, lưu xá, trường Kỹ thuật.

- Trường Nữ Vương Hoà Bình (Regina Pacis) là trường Nữ Trung Học, nhận học sinh bán trú tiểu học và nội trú tiểu học và trung học, có dạy cả chương trình Pháp và Việt; lập lưu học xá cho các nữ học sinh và sinh viên nghèo gia đình xa Sài Gòn; dạy kỹ thuật phụ nữ về cắt may, gia chánh, kinh tế gia đình, dinh dưỡng thực hành, dụ nhi... Cuối niên học 1975 – 1976 trường ngưng hoạt động và bị quản lý theo chính sách quốc hữu hoá giáo dục của Nhà Nước Xã Hội Chủ Nghĩa.

- Trường Vinh Sơn gồm Tiểu Học và Mẫu giáo Việt và Vườn trẻ Pháp. Sau niên học 1975 – 1976 trường do nhà nước quản lý.

- Trung tâm Caritas gồm Trường Sư Phạm Vườn Trẻ (1961), Vườn Trẻ Mẫu Giáo Vườn Hồng (hai cơ sở này nay là Trường Tuổi Thơ 7 của Nhà Nước); Lớp Cán Bộ Sư Phạm Vườn Trẻ và Vườn Trẻ Mẫu Giáo Măng Non (nay là 32 bis Nguyễn Thị Diệu)

[14] Dòng Đức Bà Truyền Giáo:

Thành lập 2 trường Trung Tiểu Học là Trường Notre Dame des Mission ở Thủ Đức, Trường Thánh Tâm ở Nha Trang, 6 trường Tiểu học và 6 lớp học tình thương cho người nghèo. 1964 lập Nhà Ðà Lạt cho các nữ tu kinh viện phục vụ làng Thượng, chăm lo giáo huấn cho các em nhỏ trong khu phố sau giờ tan học.

1967 có mặt ở Phước Long , truyền giáo cho Dân tộc Stiêng, mở trường dạy nghề, khai mở văn hóa cho đến 1975 phải di dời về Sài Gòn vì chiến cuộc (Nguồn: Tài liệu do Dòng Đức Bà Truyền Giáo cung cấp tháng 4/2009)

[15] Dòng Phan Sinh Thừa Sai Đức Mẹ

- Tại cộng đoàn Thánh Tâm (Nhà Tỉnh Dòng – Bình Thạnh): Năm 1958, ngay sau khi lập cộng đoàn, các nữ tu dạy ngoại ngữ và giáo lý, sau đó mở trường Trường Thiên Ca. Đến 1961 trường có cả Mẫu Giáo và Tiểu Học. Các nữ tu cũng mở thêm lớp tình thương cho học sinh nghèo và xoá mù cho trẻ thất học lớn tuổi.

Trong thời gian này các nữ tu cũng mở một trung tâm dành cho các bà mẹ, phối hợp với Hội Chũ Thập Đỏ và Hội OXFAM, huấn luyện họ chăm sóc con cái, vệ sinh môi trường, lớp may.

- Tại cơ sở Bà Huyện Thanh Quan1969 các nữ tu Phan Sinh thành lập trung tâm đón tiếp và Huynh Đệ Đoàn Tin Mừng giúp đỡ giới trẻ và những ai cần định hướng cuộc sống, đặc biệt là sinh viên; tổ chức thư viện, tủ đĩa hát.

- Tại Đà Lạt: 1959 mở Trường Đức Mẹ Lộ Đức dạy mẫu giáo và tiểu học theo chương trình Pháp và có một vười trẻ chương trình Việt. Trường cũng mở nhà nội trú cho nữ sinh. 1962 mở thêm các lớp chương trình Việt. 1965 đổi thành Trường Đức Mẹ.

1961 lập trường Viego Maria dạy từ Vườn Trẻ đến đến Tiểu Học theo cả hai chương trình Pháp – Việt. Đến 1966 đào tạo thêm ngành kế toán và thư ký đánh máy cho giới trẻ. Năm 1969 mở thêm ngành thương mại và tách thành Trường Thương Mại Việt Nữ. 1973 – 1974 Khoa Thương Mại có 35 sinh viên năm 1 và 39 sinh viên năm 2.

Bên cạnh đó các nữ tu Phan Sinh còn tổ chức các khoá huấn luyện cho các nữ tu về lịch sử Việt Nam, nuôi dạy trẻ, kinh tế gia đình, nghệ thuật nấu ăn, giáo lý... để học có thể đáp ứng được sứ vụ trong hoàn cảnh xã hội mới. Các nữ tu còn tham gia công tác thăng tiếnvăn hoá cho anh em dân tộc cùng với các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế và Don Bosco.

Tại Phan Rang, năm 1969 các nữ tu đến lập Trung tâm Văn hoá Chăm, mở lớp dạy nữ công gia chánh phục vụ anh em dân tộc Chăm.

Tại Suối Dầu, năm 1970 các nữ tu lập nhà nội trú dân tộc Hà Dừa, mở Ký Nhi Viện và các lớp cắt may cho người dân tộc, đến 1972 chuyển về Suối Dầu.

[16] Dòng Con Đức Mẹ Phù Hộ:

- Thành lập trường Mẫu Giáo và công tác với nhà xứ điều hành 2 lớp tiểu học (1965) và đến năm 1970 với sự hỗ trợ của chính phủ Italia, nhà trường được xây mới mang tên Diardino Lina.

- Thành lập trường Trung Học cho nữ sinh tại Tam Hà Thủ Đức, các nữ tu cũng nhân nội trú, và đến 1970 phát triển cơ sở giảng dạy, nhân thêm nội trú.

- Năm 1973, linh mục chánh Xứ nhờ các nữ tu coi sóc việc học cho các em làng Nam.

- Những hoạt động kể trên đều ngưng lại bởi sau 1975 chính sách quốc hữu hoá giáo dục của Nhà Nước.

[17] Các Dòng Mến Thánh Giá (số liệu nhận được từ các Dòng MTG Chợ Quán, Thủ Thiêm, Tân Việt, Phát Diệm, Khiết Tâm)

- MTG Chợ Quán:

Dạy trường Tiểu Học các họ đạo nơi các nữ tu được sai tới phục vụ.

1947 lập Trường Tu Thục Trung Tiểu Học Saint Esprit, sau đổi thành Trường Thánh Linh.

1962 lập Trường Tiểu Học Thánh Antô tại Thạnh Lộc, Q. 12, Sài Gòn. Đến 1972 mở thêm lớp dạy cắt may và điện tử cho thanh thiếu niên tại địa phương.

1975 tất cả đều ngưng hoạt động do chínhsách "quốc hữu hoá" giáo dục của nhà nước XHCN Việt Nam.

- MTG Thủ Thiêm:

Từ cuối thế kỷ XIX, các nữ tu của hội dòng đến các xứ đạo thì cũng tham gia vào việc dạy văn hoá trong các trường công, các trường của họ đạo, hoặc của sở, đồn điền cao su. Công tác này được thực hiện cho đến 1975 khi các trường thuộc về quản lý của nhà nước.

Tại nhà chính ở Thủ Thiêm, năm 1955 lập Trường Thánh Anna dạy cho học sinh trung học cơ sở (đệ nhất cấp). Năm 1961 mở thêm chương trình Pháp. 1967 mở thêm trường Nữ Trung Học Thủ Thiêm (có lưu xá cho học sinh) mở Trung Học Phổ Thông (đệ nhị cấp). Trường hoạt động cho đến 1975 thì nhà nước quản lý, các nữ tu đều phải nghĩ dạy.

Theo thống kê năm 1969, Dòng MTG Thủ Thiêm đã có 62 trường Trung - Tiểu Học với 15.137 học sinh.

- MTG Gò Vấp (Phát Diệm):

1956 lập Trường Trung – Tiểu Học Thánh Mẫu đến 1970 thì xây dựng lại thành trường học có 32 lớp học cho 2500 học sinh tiệu học, trung học và các lớp năng khiếu.

1957 lập Trường Trung – Tiểu học Chúa Hài Đồng, đến 1970 xây dựng lại thành trường Nữ Trung Học.

1959 lập trường Thiên Hương (Đà Lạt) đến 1973 mở các lớp trung học lại dành riêng cho nữ sinh.

1962 lập Trường Sao Mai (Bảo Lộc, Lâm Đồng)

Và có nhiều Ký Nhi Viện tại những nơi các nữ tu có công đoàn hiện diện.

- MTGTân Việt

Tham gia dạy học tại các trường tiểu học của giáo xứ Lạc Quang, Vinhsơn Lliên (giáo xứ Tân Việt), Phú Trung, Trường Thống Nhất (của quân đội chế độ cũ). Và lập nhiều trường Mẫu Giáo tại các nơi các nữ tu hiện diện.

- MTG Khiết Tâm: Các nữ tu tham gia dạy học, làm việc hành chánh trong các trường tư hoặc trường giáo xứ hoặc mở trường Tiểu Học Tư Thục như Trung Học Đồng Tiến (1971 – 1975), Trung Học Saviô (1972 – 1975), Trung Học Trung Tâm Văn Hoá - Xã Hội Trần Hưng Đạo (1972 – 1975), Trung Tâm Văn Hoá - Xã Hộ của Bộ Tổng Tham Mưu chế độ cũ (1970 – 1975), giáo xứ Tân Phước (1970 – 1973), giáo xứ Nam Hải (1970 – 1973), giáo xứ MạcTyNho (1970 – 1977).

Mở các Ký Nhi Viện Tân Phước, Mai Hương, Đống Tiến, Mai Tâm.

[18] Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm - Huế: Với sứ mạng giáo dục giới trẻ về văn hoá và đức tin, từ năm 1923 đến 1975, các nữ tu đã phục vụ tại các tỉnh Huế, Quảng Trị, Pleiku, Sài. Hội dòng có đến 70 điểm giáo dục từ cấp tiểu học đến trung học. Sau 1975, chính quyền nhà nước XHCN quản lý các cơ sở giáo dục của Hội dòng.

[19] Dòng Đaminh Lạng Sơn (số liệu về các dòng nữ Đaminh không có, chỉ có Dòng Đaminh Lạng Sơn)

1969 Hội Dòng thành lập Trường Trung Tiểu Học Dũng Lạc. Trường ngưng hoạt động năm 1975.

[20] Việt Nam Công giáo Niên Giám 1964, tr. 506. Xem Lữ Giang, Góp Một Bàn Tay, Nguồn: Internet.

[21] Hoà Giang Đỗ Hữu Nghiêm, Viện Đại Học Giữa Lòng Dân Tộc Việt Nam, chương II, mục 1. Nguồn: www.erct.com

[22] Hồ Hữu Nhựt,sđd, trang 149 – 178 và 236 - 242

[23] Chú thích: Nội dung chương trình giáo dục nặng về chính trị hơn là đạo đức nhân văn, đưa tân toán học vào quá sớm làm giáo viên lúng túng, học sinh thiếu căn bản về toán. Chữ viết cải cách không phù hợp. Sự sáp nhập cấp I vào cấp II làm cho việc tổ chức phòng ốc, cơ sở vật chất giáo dục không phù hợp với lứa tuổi học sinh… Đại học và cao đẳng đào tạo theo diện hẹp, chỉ đào tạo nhân lực cho các cơ quan đơn vi nhà nước, chính sách ưu tiên làm cho chất lượng tuyển sinh thấp” (xem Hồ Hữu Nhựt, sđd, trang 236)

[24] Chú thích: xem thêm Hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam, trong Đặng Vũ Hoạt và cộng sự, Giáo dục học đại cương, Huế 1997, trang 63 – 65.

[25] Tham khảo nhật báo Tuổi Trẻ, kể từ số ra ngày 23.10.2004 về sau.

[26] Ts. Dương Thiệu Tống, Suy nghĩ về Văn hóa – Giáo dục Việt Nam, nxb Trẻ, 2002, trang 117 -133.

Xin đọc thêm bài "Khủng Hoảng Giáo Dục: Nguyên Nhân Và Lối Ra Trước Thách Thức Toàn Cầu Hoá" của giáo sư Hoàng Tuỵ đăng trong Dạy và Học Ngày Nay số tháng 8/2008

Và Tập Những Vấn Đề Giáo Dục Hiện Nay – Quan Điểm Và Giải Pháp ghi nhận những bài phát biểu trong buổi Toạ Đàm tại CLB Phaolô Nguyễn Văn Bình ngày 19/01/2008.

[27] Nguồn: http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/20141005/nhieu-vu-an-man-ro-vi-sao/654274.html

[28] Giết người rồi phanh thây mang đi tẩu tán hoặc tiêu hủy.

[29] Nguồn: http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/20141005/nhieu-vu-an-man-ro-vi-sao/654274.html

[30] GE số 2

[31] GL điều 794, khoản 1 và 2.

[32] GE ghi chú số 20.

[33] Bản tin Hiệp Thông, Lịch Sử Giáo Hội Việt Nam, Số Liệu Thông Kê. Nguồn: www. hdgmvn.org.

[34] Nguồn: Do Dòng Salesien Don Bosco cung cấp tháng 4/2009.

[35] Nguồn: Do Dòng La San cung cấp tháng 4/2009.

[36] Xem Giáo Luật khoản 794.